Czy w Polsce mamy dużą rozpiętość dochodową?

Czy Polska jest zróżnicowanym krajem pod względem dochodów? To pytanie nurtowało mnie od dawna. Często słyszałem, że USA są krajem o bardzo dużym kontraście. Mieszkają tam ludzie bogaci, którzy dorobili się bardzo szybko (jakże znane jest wszystkim pojęcie od pucybuta do milionera), ale również tacy, którzy egzystują z dnia na dzień. To potrafię sobie wyobrazić i udowodnić, że faktycznie tak jest. A co z tą Polską? Najlepiej jest oprzeć swoje dalsze wnioski na podstawie współczynnika Giniego. Jest to wskaźnik stworzony przez Corrado Giniego,, który pokazuję nam nierówności w dochodach danego społeczeństwa. W Stanach wynosił on w 2005 roku 0,41. Natomiast najnowsze dane z 2005 roku mówią, iż w Polsce ten wskaźnik kształtuje sie na poziomie 0,31-0,33.

Współczynnik Giniego należy interpretować w ten sposób, że im jest wyższy tym nierówności w dochodach w danym kraju są większe. W tym momencie można dojść do wniosku, że zróżnicowanie dochodów dla mnie, osoby mieszkającej w Polsce jest o wiele większe w Stanach Zjednoczonych, aniżeli w Polsce, gdyż u nas ten wskaźnik jest o 0,10 mniejszy.

Jak widać na powyższym wykresie, jeżeli chodzi o zróżnicowanie dochodów, Polska plasuje się w środku krajów europejskich. Co ciekawe, nasz południowy sąsiad – Czechy, który tak samo jak Polska należał jakiś czas temu do krajów komunistycznych jest na drugim miejscu. Czechy są dowodem na to, że wielkość współczynnika Giniego nie obrazuje wysokości dochodów ludności w danym kraju. Nie wiąże się jako tako również z wysokością PKB. Świadczy o tym formuła jaką wyznaczamy index:

gdzie:
jest przeciętnym dochodem gospodarstw domowych, a y – dochodem tych gospodarstw

Na świecie typowa wartość Gini Index wacha się między 0,24 a 0,71. Ową prawidłowość obrazuje mapa:

Gini Index na świecie

Zjawisko rozkładu dochodów w społeczeństwie z punktu widzenia kryterium sprawiedliwości analizuje się za pomocą krzywej Lorenca [krzywa,która tworzy wykres na podstawie współczynnika Giniego].

Krzywa nachylona pod kątem 45 stopni przedstawia idealny rozkład dochodów w społeczeństwie. Z powyższego rysunku wynika, że jeżeli dochody znajdujące się w dyspozycji społeczeństwa równają się 100% to zgodnie z idealną krzywą procentowy udział ludności w tych dochodach odpowiada idealnej strukturze. Tak więc równy podział dochodów występuje gdy 80% dochodów otrzymuje 80% społeczeństwa (punkt E). Przykładem nierówności może być fakt, że 80% ludności dysponuje zaledwie 50% dochodów (Punkt E’). Natomiast jeżeli dochody ludności zostaną opodatkowane punkt E’ przesunie się w lewo. Powyższą krzywą Lorenza można zinterpretowac w ten sposób, że współczynnik Giniego wyliczamy poprzez podzielenie sumy pomarańczowego i niebieskiego pola przez pole pomarańczowe.

Faktyczny rozkład dochodów w społeczeństwach jest bardzo zróżnicowany, a przyczyny jego występowania bardzo złożone. Wysokość dochodów zależy bowiem od poziomu wykształcenia, wykonywanego zawodu, intensywności pracy, miejsca zamieszkania, wielkości rodziny, predyspozycji fizycznych i umysłowych…

W Polsce współczynnik Giniego systematycznie wzrasta, a więc i zróżnicowanie dochodów w naszym kraju dąży do coraz większej różnorodności, a rozpiętości z danymi z innych krajów wynikają z procesem transformacji systemowych.Dotyczy to również i Polski, w której następują rozpiętości dochodowe wraz z pogłębiającymi się obszarami ubóstwa, które wynikają z działania mechanizmu rynkowego.

Wniosek: Nudziło mi się